Inleiding
Bij een eenmanszaak, maatschap of vennootschap onder firma kan er sprake zijn van drie soorten vermogensbestanddelen:
- Verplicht privévermogen (witte chocolade)
- Keuzevermogen (melk chocolade)
- Verplicht ondernemingsvermogen (pure chocolade)
Bij een onderneming met als rechtsvorm een BV, is de vermogensetikettering duidelijk af te lezen door het juridische eigendom. Bij de eenmanszaak, maatschap of vennootschap onder firma ligt de vermogensetikettering een stuk lastiger.
Verplicht privévermogen(witte chocolade)
Deze vermogensbestanddelen hebben totaal geen functie binnen de onderneming en komen niet op de balans van de zaak, denk daarbij aan een woonhuis. Er geldt wel een uitzondering indien de woning een toezichtfunctie heeft ten behoeve van de onderneming.
Keuze-vermogen(melkchocolade)
Deze vermogensbestanddelen hebben zowel een zakelijk als een privékarakter. Denk daarbij aan een personenauto die zowel privé als zakelijk wordt gebruikt. Een gemaakte keuze privé of zakelijk kan niet meer worden herzien. Uitzonderingen hierop zijn onder andere een wetswijziging, de ondernemer zou deze keuze niet hebben gemaakt indien deze wet op het moment van keuze van toepassing zou zijn geweest, en een wijziging in het gebruik (bijvoorbeeld auto uitsluitend nog zakelijk wordt gebruikt). De keuze kan wel weer worden herzien bij aanschaf van een nieuwe auto.
Verplicht ondernemingsvermogen (pure chocolade)
Vermogen dat uitsluitend wordt gebruikt voor ondernemingsdoeleinden. Denk daarbij aan een bakkerij of winkelpand.
Panden
Bij aanschaf van een vermogensbestanddeel moet de ondernemer zijn keuze maken. De juiste keuze speelt voornamelijk bij keuzevermogen daar bij verplicht privévermogen of verplicht ondernemingsvermogen er geen keuzevrijheid is. Het probleem met toebedelen van het keuzevermogen doet zich vaak voor bij panden waarin de ondernemer woont en waar de onderneming vanuit wordt gedreven. Daarbij kan er sprake zijn van:
Technisch splitsbaar pand
In het geval het pand technisch splitsbaar is, behoort het woongedeelte (los van toezicht-functie) tot het privévermogen en het zakelijke gedeelte tot het ondernemingsvermogen.
Technisch niet splitsbaar pand
In dit soort gevallen zijn er drie mogelijkheden, namelijk:
● Het pand krijgt als vermogensetiket privé
● Het pand krijgt als vermogensetiket ondernemingsvermogen
● Het pand gaat administratief gesplitst worden
De keuze kan grote gevolgen hebben. Denk daarbij aan kostenaftrek en vermogensresultaten. Vroeger werd een pand vaak op de zaak gezet in verband met afschrijvingsmogelijkheden. Nadeel hiervan is dat op het moment van verkoop van het pand of staken van de onderneming over de meerwaarde van het pand (progressief) inkomstenbelasting moet worden betaald. Vooral als de ondernemer na staken van de onderneming in het pand wil blijven wonen, geeft dit problemen daar er ook geen geld beschikbaar komt voor het betalen van de belasting.
Foutenleer (kan er nog chocolade van worden gemaakt)
Indien bij de keuze een fout is gemaakt, kan dit met behulp van de foutenleer worden gecorrigeerd. Dit speelt dan voornamelijk bij panden die splitsbaar zijn en waarbij het privégedeelte ten onrechte op de zaak is gekomen. In de laatst openstaande aangifte inkomstenbelasting kan dit dan worden gecorrigeerd. Het privégedeelte kan dan tegen de kostprijs naar privé worden overgebracht . Het verschil tussen de boekwaarde en de kostprijs dient dan in de belastingheffing te worden betrokken.
Voorbeeld:
Kostprijs woongedeelte in het jaar 1970 € 80.000
Boekwaarde op moment van staken € 50.000
Werkelijke waarde op moment van staken € 400.000
Bij staken van de onderneming of verkoop van het pand dient over € 350.000 (€ 400.000 minus € 50.000) progressief inkomstenbelasting te worden voldaan. Indien met succes een beroep kan worden gedaan op de foutenleer is de winst beperkt tot € 30.000 (€ 80.000 minus € 50.000). Derhalve een besparing van belastingheffing over een bedrag van € 320.000.
Conclusie
Het is goed om na te gaan of het pand of een gedeelte van het pand bij de aanschaf destijds wel terecht op de ondernemingsbalans is gekomen. Met gebruik van foutenleer kan uw adviseur er mogelijk nog chocolade van maken.